Felieton jest bardzo trudnym gatunkiem publicystycznym. Wymaga od autora wysokich umiejętności nie tylko dziennikarskich czy pisarskich ale również zdolności obserwowania i swojego własnego, oryginalnego stylu wypowiedzi.
Słowo felieton pochodzi od francuskiego feuilleton co dosłownie znaczy zeszycik. Ten rodzaj publicystyki ma bardzo osobisty wydźwięk, jest lekki, bardzo często ironiczny. Autor jasno określa swoje osobiste widzenie wybranego zdarzenia czy zjawiska.
Rys historyczny
Felieton zaczynał się rozwijać w XIX wieku wraz z rozwojem prasy wielonakładowej. Po raz pierwszy pojawił się na stronach francuskiej gazety „Le Journal des debats”. Od początku istnienia, felietony, miały swoje stałe miejsce w gazecie. Najpierw była to pierwsza strona gazety, widocznie oddzielano go od reszty tekstu. Również tematyka obu tekstów na stronie bardzo się różniła. Felietony bywały odpowiedzią na wcześniejszy, poważny tekst. Forma ta miała dostarczyć czytelnikowi rozrywki.
W Polsce, w drugiej połowie XIX wieku, prowadzono kronikę tygodniową, która przyjmowała właśnie formę felietonu. Prekursorem w Warszawie, był Wacław Szymanowski, natomiast w Poznaniu Marceli Motty. Felietony również tworzyli znani powieściopisarze tacy jak: Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus, Aleksander Świętochowski.
Rodzaje felietonów
Felieton to nie tylko tekst, z tą formą możemy się spotkać także w radio, telewizji czy w postaci rysunku. Rysunki satyryczne spotyka się w kilku znanych tygodnikach, miesięcznikach lub kwartalnikach. Chyba każdy chociaż raz widział rysunki Marka Raczkowskiego w „Przekroju” czy przygody Pana Profesora Filutka.
Felietony dzieli się również w zależności od podejmowanej tematyki i sposobu argumentowania.
– f. asocjacyjny, czyli komentujący bieżące sprawy w sposób żartobliwy;
– f. dyskursywny, nie tylko komentuje wybrany temat ale autor także, argumentuje swoje stanowisko oraz przytacza anegdoty;
– f. fabularny, autor wykorzystuje tu głównie elementy literackie;
– f. udramatyzowany, w którym kluczowe jest występowanie dialogu.
Charakterystyka felietonu
Felieton może powstać dosłownie na każdy temat, zależy to od fantazji autora, jednak przeważa tu tematyka spraw bieżących. Powinien być napisany lekko, a zarazem żywiołowo aby nie zanudzić czytelnika. Dobrze napisany felieton zaskakuje odbiorcę, zmusza do refleksji, a nawet zmusza do dialogu.
Ma to być swobodna wypowiedź o dowolnej kompozycji z wykorzystaniem różnych środków wyrazu – ironii, żartów, groteski, wyolbrzymień, krytyki, parodii i wielu innych. Należy pamiętać, że w felietonie odwołujemy się tylko i wyłącznie do swojego punktu widzenia, w tekście nie powinniśmy uogólniać co myśli dana grupa, ponieważ jest to forma indywidualnego wyrazu.
Jak napisać felieton?
Zanim autor zabierze się do pisania felietonu, powinien przemyśleć kilka spraw dotyczących swojego tekstu. Przede wszystkim temat – jeśli temat jest autorowi obojętny lub nie wywołuje silnych emocji, lepiej wybrać inny. Obiektywizm nie jest wskazany w tej formie pisarskiej… Również wybór potencjalnego czytelnika powinien być przemyślany. Mając wyobrażenie do kogo kierujemy swój tekst, łatwiej nam ułożyć kompozycję czy dobrać słownictwo i środki stylistyczne.
Mając na uwadze swoich czytelników możemy uniknąć nieporozumień. Jeśli autor wie, że czytelnikami będą głównie osoby bez wyższego wykształcenia warto odpuścić słownictwo będące charakterystyczne dla środowisk uniwersyteckich. Czytelnik będzie zniechęcony, gdy będzie musiał co chwilę się domyślać o co chodzi lub sięgać do słownika. Dobrze jest wiedzieć po co piszemy felieton, co dokładnie chcemy przekazać innym. Musimy wprowadzić w wybraną tematykę naszego odbiorcę tak aby się nie pogubił w sposobie myślenia autora.
Warto zadać sobie kilka pytań, między innymi: Jaki mamy cel w tym felietonie? Dlaczego podejmujemy taką, a nie inną tematykę? Na co chcemy zwrócić szczególną uwagę odbiorców? Są to wręcz kluczowe pytania, które ukierunkują całe nasze pisanie. Kluczowy może okazać się również tytuł. Nietypowe i oryginalne sformułowania niewątpliwie przyciągną odbiorców.
Nie każda przyjęta forma felietonu trafi do każdego odbiorcy. Satyrycznej formy nie zrozumie prosty człowiek, lecz oczytany i inteligentny. Logiczne felietony są dla osób otwartych, nie zamykających się tylko na swoją rację. Taka forma zachęca do wyciągnięcia wniosków i logicznego myślenia. Emocjonalny wydźwięk felietonu z pewnością dotknie osoby wrażliwe, a dla osób o silnej psychice może stać się obiektem do wyśmiewania.
